دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی: مشکل حوزه فرهنگ در ویترین است/ محکوم به انتخابیم
دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی کشور با تاکید بر اینکه مشکل حوزه فرهنگ در ویترین است، گفت: این مشکل را کتابخانه، کتاب‌فروشی، سینما و تئاتر دارد. حجم فیلم‌هایی که در سینما داریم بیش از امکان اکران آن‌ها است، ما محکوم به انتخاب هستیم در انتخاب باید ذائقه عمومی را رعایت کنیم، کتابخانه ملاحظه دیگری هم دارد، با مخاطبانی سر و کار دارد که به اعتماد کتابخانه وارد می‌شوند.
مهدی رمضانی در گفت‌وگو با خبرنگار کتاب ایرنا، با تاکید بر اینکه کتابخانه مرکز گسترش اطلاعات است، گفت: اصلی‌ترین این اطلاعات کتاب است اما حلقه‌های دیگری هم وجود دارد، کتابخانه باید برطرف کننده نیاز اطلاعاتی مردم اطرافش که خدمت‌گیر کتابخانه محسوب می‌شوند، باشد، اساسا این نگاه در کشور تازه شکل می‌گیرد و ما روی آن کار می‌کنیم.
کتابخانه باید برطرف کننده نیاز اطلاعاتی مردم اطرافش که خدمت‌گیر کتابخانه محسوب می‌شوند، باشد
دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی کشور درباره تاثیر قیمت کتاب بر دسترس‌پذیر بودن آن برای مردم و نقش کتابخانههای عمومی توضیح داد: زمانی که قیمت کتاب افزایش پیدا می‌کند، قدرت خرید و تهیه کتاب مردم پایین می‌آید، کتابخانه می‌تواند این فاصله را کم کند و با خرید کتاب و قراردادن آن در کتابخانه‌ها امکان امانت گرفتن آن کتاب را برای جامعه فراهم کند. دولت به این امر اهتمام جدی دارد.
او ادامه داد: تلاش داریم در تکمیل پروژه‌های ناتمام در خرید کتاب و با بگارگیری و توسعه کتابخانههای سیار این دیدگاه را پیش ببریم؛ زیرا از شروع دولت سیزدهم تا به امروز بیش از ۱۰۰ درصد کتابخانههای سیار نهاد کتابخانههای عمومی افزایش پیدا کرده است. پیش از این حدود ۲۰ کتابخانه سیار داشتیم و الان بیش از ۵۰ کتابخانه سیار داریم، اما برای فرآهم آمدن دسترسی عادلانه این عدد باید افزایش جدی پیدا کند. رئیس جمهور شهید، سرپرست ریاست جمهوری و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به این مساله اهتمام دارند.
مهدی رمضانی
رمضانی افزود: بر اساس دستوری که وزیر صمت داد، خودروسازان از محل مسئولیت اجتماعی که دارند، ملزم شدند ۲۰۰ خودرو را به نهاد کتابخانههای عمومی اختصاص دهند. باید توجه داشت میان تخصیص خودرو و آماده‌شدن آن برای فعالیت کتابخانه‌ای اقدامات بسیاری انجام می‌شود. در خرداد ۱۴۰۳ حدود ۵ دستگاه اولیه آماده است و امیدواریم در روزهای آینده تحویل ما شود. همچنین امید است با همتی که وجود دارد ۲۰۰ کتابخانه سیار را به سر جمع خودروهای سیار اضافه کنیم.
تهران به لحاظ سرانه فرهنگی جزء محروم‌ترین شهرهای کشور است
دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی کشور ادامه داد: تهران در سرانه فرهنگی زیرساختی جزء محروم‌ترین شهرهای کشور است و به نظرم در حوزه‌های دیگر هم این مساله مطرح است. در سینما، فضای تئاتر و در همه ریزفضاهایی که در حوزه فرهنگ وجود دارد از نظر تعداد جمعیت و دسترسی و مساحت تهران جزء محروم‌ترین‌ها است. در نتیجه در تهران وضعیت خوبی نداریم، اما نمونه خوب یک فضای فرهنگی در تهران کتابخانه پارک شهر است، با توجه به وسعتی که این کتابخانه دارد، خدمات جدید برای آن تعریف شده است.
کتابخانه مرکزی اراک با مساحت ۱۸ هزار متر بزرگترین کتابخانه عمومی غرب آسیا است
رمضانی با اعلام اینکه وضعیت فرهنگی در دیگر شهرهای کشور، بهتر از تهران است، گفت: چند روز پیش کتابخانه شهید دستغیب در شیراز مورد بازسازی و باز طراحی قرار گرفت و افتتاح شد. ساختار این کتابخانه از آنچه قبلا بود کاملا متفاوت است. یکی از همکاران ما از کتابداران قدیمی آن کتابخانه که همسر او هم از اساتید علم اطلاعات و دانش‌شناسی است خانم سن بالایی هستند و به من گفتند که قبلا در این کتابخانه بودند و می‌توانند گواهی بدهند که با ۵۰ سال قبل چقدر تفاوت دارد.
او با اشاره به اینکه کتابخانه‌هایی بر اساس مدل جدید در این دوران بازسازی و افتتاح می‌شوند، افزود: خدمات در این کتابخانه‌ها بر اساس متراژی که دارند ارائه می‌شود. کتابخانه مرکزی اراک با مساحت ۱۸ هزار متر بزرگترین کتابخانه عمومی غرب آسیا است. فضای متفاوتی است. می‌توان گفت متراژ کتابخانههای ایران میان ۱۳ تا ۱۴ هزار متر است. باید توجه داشت هرچه متراژ کتابخانه بزرگ‌تر باشد، خدمات در آن کتابخانه گسترده‌تر خواهد بود. در هفته دولت سال گذشته یک کتاخانه در حاشیه شهر زنجان در منطقه کم برخوردار و آسیب پذیر افتتاح کردیم، این کتابخانه ۳۰۰ متر بود.
مشکل حوزه فرهنگ، در ویترین است
رمضانی درباره کتاب‌هایی که برای مخازن کتابخانه‌ها انتخاب و خریداری می‌شود، توضیح داد: وقتی موفق هستیم که بتوانیم نیازها و نظرات مردم را تامین کنیم. این مساله به عنوان پایه یک گذاره قطعی مطرح است اما آیا هر آنچه در بازار نشر منتشر می‌شود امکان قرار گرفتن در کتابخانه را دارد؟ حتما پاسخ نه است زیرا همین کتابخانه‌ای که در شیراز افتتاح شد، الان ۸۰ هزار جلد کتاب دارد و این تعداد تا ۱۰۰ هزار جلد قابل افزایش است. اما در کشور سالی ۷۰ هزار کتاب منتشر می‌شود. امکان وجود همه کتاب‌ها در مخازن نیست، پولش نیست، کدام کتابخوانی همه کتاب‌هایی را که به آن علاقه دارد در خانه نگهداری می‌کند؟.
دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی کشور با تاکید بر اینکه مشکل حوزه فرهنگ در ویترین است، ادامه داد: این مشکل را کتابخانه، کتاب‌فروشی، سینما و تئاتر دارد. حجم فیلم‌هایی که در سینما داریم بیش از امکان اکران آن‌ها است. ما محکوم به انتخاب هستیم در انتخاب باید ذائقه عمومی را رعایت کنیم. کتابخانه ملاحظه دیگری هم دارد. در کتابخانه مخاطبانی وجود دارند که به اعتماد کتابخانه وارد می‌شوند.
در انتخاب کتاب نظر و سلایق مردم را در اولویت قرار می‌دهیم/ پرامانت ترین عنوان کتابخانه های عمومی کدام کتاب است؟
به گفته رمضانی برخی از کتاب‌ها خیلی جذاب اند و پروانه ساخت، تولید و مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را دارند اما از منظر حاکمیتی قابل توصیه برای مطالعه نیست؛ حداقل برای کسی که تازه شروع به کتابخوانی حرفه‌ای کرده است. برخی از کتاب‌ها برای مراجعه و مواجهه نیاز به سواد اولیه دارند. یک کتابخوان حرفه‌ای با پشتوانه ذهنی و فکری، با جوانی که تازه می‌خواهد وارد فرایند شود خیلی متفاوت است.
برخی از کتاب‌ها خیلی جذاب اند و مجوز وزارت فرهنگ را دارند از منظر حاکمیتی اما قابل توصیه برای مطالعه نیست
دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی کشور با اشاره به اینکه خانواده کتابخانه را محیط امنی می‌داند، ادامه داد: خانواده‌ها به محتوایی که در کتابخانه ارائه می‌شود اطمینان دارند، تلاش می‌کنیم در کتابخانههای مرکزی همه کتاب‌ها را قرار دهیم اما به همین دلایل محکوم به انتخاب هستیم. در انتخاب کتاب نظر و سلایق مردم را در اولویت قرار می‌دهیم.
او با ارائه مثالی نقض درباره سلیقه کتابخوانی مردم، توضیح داد: تعداد زیادی از افراد جامعه هنوز کتاب‌های مخازن کتابخانه‌ها را نخواندند. پس همین مخازن برای آن‌ها قابل ترویج است. پرامانت‌ترین کتاب در کتابخانه عمومی «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» نوشته مهدی آذریزدی (در سال ۱۳۳۵ منتشر شد) است. این کتاب جدیدی نیست اما هنوز جزء پرامانت‌ترین‌ها است.
